Phân tích bài thơ Sóng gần như trọn bộ nhất

Cảm nhận hàn huyên của Tú Xương gửi gắm trong bài thơ Thương vợ
Tú Xương mang rộng rãi bài thơ, bài phú đề cập về vợ. Bà Tú vốn là "con gái nhà dòng, lấy chồng kẻ chợ”, 1 người con dâu nhiều năm kinh nghiệm khiến ăn buôn bán, hồn hậu được bà con xa gần mến trọng:

"Đầu sông bến bãi, đua tài buôn chín bán mười

Trong họ ngoại trừ làng, vụng về lẽ chào dơi kể thợ".

Nhờ thế mà ông Tú mới được sống cuộc đời phong lưu: "Tiền bạc phó cho con mụ kiếm - Ngựa xe chẳng thấy lúc nào ngơi".

"Thương vợ" là bài thơ cảm động nhất trong những bài thơ trữ tình của Tú Xương. Nó là bài thơ tâm sự, song song cũng là bài thơ thế sự. Bài thơ đựng chan tình thương yêu nhiệt liệt của ông Tú đối sở hữu người vợ hiền thảo của mình.



Sáu câu thơ đầu đề cập lên hình ảnh của bà Tú trong gia đình và bên cạnh cuộc đời: hình ảnh trung thực về 1 người vợ tần tảo, 1 người má đôn hậu, giàu đức hi sinh.

Hai câu thơ trong phần đề giới thiệu bà Tú là 1 người vợ vô cùng đảm đang, chịu thương chịu khó. Nếu như bà vợ của Nguyễn Khuyến là 1 nữ giới "hay lam hay làm, thắt lưng bó que, xắn váy quai cồng, chân nam đá chân chiêu, vì tớ đỡ đần trong toàn bộ việc" (câu đối của Nguyễn Khuyến) thì bà Tú là một người đàn bà:

"Quanh năm marketing ở mom sông

Nuôi đủ năm con mang 1 chồng".

“Quanh năm buôn bán" là cảnh khiến cho ăn đầu tắt mặt tối, từ ngày này qua ngày khác, từ tháng này qua tháng khác... không được 1 ngày nghỉ ngơi. Bà Tú "Buôn bán ở mom sông”, nơi dòng mảnh đất nhô ra, ba bề bao bọc sông nước; nơi làm cho ăn là dòng thế đất chênh vênh. Hai chữ ''mom sông" gợi tả một cuộc đời phổ biến mưa nắng, 1 cảnh đời cơ cực, phải vật lộn kiếm sống, mới "Nuôi đủ năm con mang một chồng". Một gánh nặng gia đình đè nặng lên đôi vai người mẹ, người vợ. Thông thường, người ta chỉ đếm mớ rau, con cá, đếm tiền bạc,... chứ ai "đếm" con, "đếm" chồng (!). Câu thơ tự trào ẩn cất nỗi niềm chua chát về 1 gia đình gặp phổ biến khó khăn: đông con, người chồng đang phải "ăn lương vợ". Có thể nói, hai câu đầu, Tú Xương ghi lại một cách trung thực người vợ tần tảo, phụ trách của mình.

Phần thực tô đậm thêm chân dung bà Tú, mỗi sáng mỗi tối đi đi về về "lặn lội" làm ăn như "thân cò" nơi "quãng vắng". Ngôn ngữ thơ tăng cấp tô đậm thêm nỗi cực nhọc của người vợ. Câu chữ như các nét vẽ, gam màu nối tiếp nhau, bổ trợ và gia tăng: đã "lặn lội" lại "thân cò", rồi còn "khi quãng vắng". Nỗi cực nhọc kiếm sống ở "mom sông" tưởng như không thể nào nhắc hết được! Hình ảnh "con cò", “cái cò” trong ca dao cổ: ''Con cò lặn lội bờ sông...", "Con cò đi đón cơn mưa...", "Cái cò, dòng vạc, dòng nông..." được tái tạo trong thơ Tú Xương qua hình, ảnh "thân cò" lầm lũi, đã đem đến cho người đọc bao liên quan cảm động về bà Tú, cũng như thân phận vất vả, cực khổ,... của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội cũ:



"Lặn lội thân cò lúc quãng vắng,

Eo sèo mặt nước buổi đò đông".

"Eo sèo" là từ láy tượng thanh chỉ sự rầy rà bằng lời đòi, gọi liên tiếp dai dẳng; gợi tả cảnh tranh chọn tranh bán, cảnh bao biện vã nơi "mặt nước" khi "đò đông”. Một cuộc đời "lặn lội", một cảnh sống làm ăn "eo sèo". Nghệ thuật đối đặc dung nhan đã khiến cho vượt trội cảnh kiếm ăn nhiều cơ cực. Bát cơm, manh áo mà bà Tú kiếm được "Nuôi đủ năm con mang một chồng" cần "lặn lội" trong mưa nắng, cần giành giật "eo sèo", nên trả giá bao mồ hôi, nước mắt giữa thời buổi khó khăn!

Tiếp theo là hai câu luận, Tú Xương ứng dụng rất sáng tạo hai thành ngữ: ''một duyên hai nợ" và "năm nắng mười mưa", đối xứng nhau hài hòa, màu sắc đẹp dân gian đậm đà trong cảm nhận và tiếng nói biểu đạt:

"Một duyên hai nợ, âu đành phận,

Năm nắng mười mưa dám quản công".

"Duyên'' là duyên số, duyên phận, "nợ" là dòng "nợ" đời mà bà Tú buộc phải cam phận, chịu đựng. "Nắng", "mưa" biểu trưng cho hầu hết vất vả, khổ cực. Các số từ trong câu thơ nâng cao dần lên: "một... hai... năm... mười..." làm cho nổi rõ đức hi sinh thầm lặng của bà Tú, 1 người nữ giới chịu thương chịu thương chịu khó vì sự ấm no hạnh phúc của chồng con và gia đình. "Âu đành phận"... "dám quản công"... giọng thơ đa dạng xót xa thương cảm.

Tóm lại, sáu câu thơ đầu, bằng tấm lòng hàm ân và cảm phục, Tú Xương đã phác hoạ một vài nét rất trung thực và cảm động về hình ảnh bà Tú, người vợ hiền thảo của mình với bao đức tính đáng quý: đảm đang, tần tảo, chịu thương, chịu khó, thầm lặng hi sinh cho hạnh phúc gia đình. Tú Xương biểu hiện văn pháp điêu luyện trong dùng tiếng nói và sáng tạo hình ảnh. Các từ láy, các số từ, phép đối, đảo ngữ, tiêu dùng sáng tạo thành ngữ và hình ảnh "thân cò"... đã tạo phải ấn tượng và sức hấp dẫn của văn chương.

Hai câu kết, Tú Xương dùng từ ngữ thông tục, lấy tiếng chửi nơi "mom sông", khi "buổi đò đông" đưa vào thơ siêu tự nhiên, bình dị. Ông tự trách mình:

"Cha má nghề đời ăn ở bạc,

Có chồng thờ ơ cũng như không!"

Trách mình "ăn lương vợ" mà "ăn ở bạc". Vai trò người chồng, người cha chẳng giúp ích được gì, vô tích sự, thậm chí còn "hờ hững" có vợ con. Lời tự trách sao mà chua xót thế!

Ta đã biết, Tú Xương sở hữu văn tài, nhưng công danh dở dang, thi cử lận đận. Sống giữa một xã hội "dở Tây dở ta" chữ nho mạt vận, khi mà "Ông nghè, ông cống cũng nằm co” cho nên thi sĩ tự trách mình, đồng thời cũng là trách đời đen bạc. Ông ko xu thời để vinh thân phì gia "tối rượu sâm banh, sáng sữa bò".

Hai câu kết là cả một nỗi niềm hàn huyên và thế sự đầy buồn thương, là tiếng kể của 1 trí thức giàu nhân cách, nặng tình đời, thượng vợ con mà gia đạo nghèo. Tú Xương thương vợ cũng chính là thương chính mình vậy. Đó là nỗi đau thất thế của thi sĩ khi cảnh đời thay đổi!



Bài thơ "Thương vợ" được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Ngôn ngữ thơ bình dị như tiếng nói đời thường nơi "mom sông" của các người marketing nhỏ, bí quyết đây sắp 1 thế kỉ. Các khía cạnh nghệ thuật mua lọc vừa cá thể (bà Tú mang "năm con, một chồng") vừa tổng thể sâu nhan sắc (người phu nữ ngày xưa). Hình tượng thơ hàm súc, gợi cảm: thương vợ, thương mình, buồn về gia cảnh thêm nỗi đau đời. "Thương vợ" là bài thơ trữ tình đặc dung nhan của Tú Xương đề cập về người vợ, người phụ nữ ngày xưa với bao tình cảm trân trọng thấp đẹp. Hình ảnh bà Tú được đề cập đến trong bài thơ siêu gần gũi có người mẹ, người chị trong mỗi gia đình Việt Nam.

Tú Xương là thi sĩ trào lộng hoàn hảo trong nền văn học Việt Nam. Tên tuổi ông sống mãi có non Côi, sông Vị. Sinh bất phùng thời giữa dòng xã hội dở Tây dở ta, khi mà Hán học đã mạt vận, Tú Xương vẫn giữ được nhân phương pháp kẻ sĩ, vẫn sống "sang trọng" như ai, bởi lẽ nhà thơ sở hữu người vợ hiền thảo đảm đang. Tú Xương ko bảng vàng bia đá, nhưng ông đã khắc danh tiếng bà Tú vào bia đá bảng vàng:

"Một ngọn đèn xanh, mấy quyển vàng,

Bốn con làm cho lính, bố khiến quan.

(...) Hỏi ra quan ấy ăn lương vợ

Đem chuyện trăm năm – giở lại bàn".

(Quan tại gia)

Tú Xương đã mang bài ''Văn tế sống vợ", lại với thêm bài "Thương vợ", ấy là những áng văn thơ vừa tài ba vừa nghĩa tình. Ca dao đã kể về người vợ tao khang "tay bưng chén muối đĩa gừng", Tú Xương sở hữu bao giờ quên được công ơn của bà Tú "Nuôi đủ năm con mang một chồng”.

Á Nam Trần Tuấn Khải (1894 - 1983) thi sĩ cùng thời sở hữu Tú Xương đã sở hữu bài thơ "Viếng bà Tú Xương" viết năm 1931:

"Hơn sáu mươi năm đất Vị Hoàng,

Mẹ hiền, vợ đức đã treo gương.

Nếm chung trời Việt trăm cay đắng,

Vững mang con Côi một mối giường.

Bia miệng đã buộc phải trang khổn phạm,

Nếp nhà ko thẹn dấu văn chương.

Tấm thân tuy thác, danh nào thác,

Hồn cũng thơm lây dưới suối vàng”.

Bài thơ của Á Nam giúp ta hiểu hơn Tú Xương và bà Tú, và chúng ta mới thấy hết chiếc hay, mẫu đẹp của tấm lòng Tú Xương được nói đến trong bài "Thương vợ".

3. Cảm nhận nỗi lòng của Tú Xương trong bài Thương Vợ
“Thương vợ” – một trong các bài thơ chất đựng nồng nàn bao cảm xúc của một người chồng dành cho vợ mình giữa cuộc đời bao vất vả, lo toan. Người chồng đấy ko buộc phải ai khác mà chính là tác kém chất lượng của bài thơ: Trần Tế Xương. Ông đã dành cho vợ mình những tình cảm rất thực tâm qua lời thơ giản dị mà sâu sắc.

Trần Tế Xương là 1 trong những nhà thơ trẻ có các tác phẩm đã vươn lên là bất tử. Sáng tác của ông gồm hai mảng: trào phúng và trữ tình, đều bắt nguồn từ máu nóng của thi sĩ sở hữu dân, sở hữu nước, sở hữu đời.

Thơ xưa viết về người vợ đã ít, mà viết về người vợ lúc đang còn sống lại càng hi hữu hoi hơn. Thơ Trần Tế Xương lại khác. Trong sáng tác của ông, với hẳn một đề tài về bà Tú gồm cả thơ, văn tế, câu đối. Bà Tú từng chịu đa dạng khó nhọc gian nan trong cuộc đời, nhưng bà lại sở hữu niềm hạnh phúc là ngay lúc còn sống đã được đi vào thơ ông Tú có mọi niềm thương yêu, trân trọng của chồng. “Thương vợ” là 1 trong các bài thơ hay và cảm động nhất của Tú Xương viết về bà Tú.

Trong những câu thơ đầu, ông biểu đạt siêu trung thực về cuộc sống và đảm nhận khó nhọc của vợ mình:

“Quanh năm kinh doanh ở mom sông,

...

Eo sèo mặt nước buổi đò đông.”

Nghề của bà là buôn bán, quành năm tháng ngày lặn lội ở “mom sông” – nơi với nhiều hiểm nguy rình rập. Ông Tú sớm hôm bận bịu với đèn sách, với thơ ca, thế mà vẫn để tâm tới công tác của vợ mình, khác hẳn sở hữu những người đàn ông khác trong chế độ nam quyền cộng thời. Ông là người sở hữu tri thức, lại thấu hiểu sự đời. Vì thế, ông hiểu hơn ai hết những nỗi vất lo toàn mà vợ mình đang gánh.



Ông đã dành cho vợ những lời thơ rất giản dị sở hữu hình ảnh và từ ngữ chân thành, giàu cảm xúc. Ông hiểu rằng, vợ mình vất vả như vậy là vì bắt buộc “Nuôi đủ năm con mang một chồng”. Đủ là đủ ăn đủ mặc, đủ ấm, đủ ko thiếu trang bị gì. Ông tự đặt mình tương thích sở hữu “năm con” để khắc họa thêm trọng trách to lao mà bà Tú đang đảm đương. Không cần ông hạ mình trước vợ, càng không bắt buộc ông rẻ hèn, kém cỏi mà vì mẫu nghiệp văn học của ông lúc bấy giờ không phải là thời hưng thịnh nên ko thể dựa vào đấy mà toan lo cuộc mưu sinh cơm áo gạo tiền được. Trong lời thơ của ông còn thầm với sự biết ơn, trân trọng sâu nhan sắc đến người vợ đảm đang, tảo tần, giàu hi sinh. Bởi thế, ông mới hiểu các ngày bà “lặn lội”, “eo sèo” trong cuộc bán buôn, bon chen đầy vất vả, ganh đua.

Có người đặt ra câu hỏi, tại sao ông hiểu vợ mình khó nhọc như vậy mà lại ko đứng lên làm cho giúp bà? Những vần thơ của ông sở hữu sở hữu lại cơm áo gạo tiền cho cô mụ vất vả? Ông hiểu biết, ông mang tri thức sao lại để vợ mình buộc phải khó nhọc vậy? Câu hỏi oái oăm thật khó trả lời. Bởi trong thời thế ấy, ông không thể bỏ cây bút mà lao vào khiến cho lụng tay chân cộng bà được. Mình bà đảm nhận cả năm con đã là một gánh nặng lắm rồi, lại thêm cả một ông chồng. Liệu rằng người phụ nữ ấy sở hữu gục ngã, có kêu than?

“Một duyên hai nợ âu đành phận,

Năm nắng mười mưa dám quản công

Cha mẹ nghề đời ăn ở bạc

Có chồng lạnh lùng cũng như không.”

Một lần nữa, Tế Xương dành cho vợ mình những lời thơ vô cùng đáng trân trọng, nâng niu. Ông cảm mến và cảm thông sở hữu nỗi niềm nặng nhọc của vợ, ông thấu hiểu sự cam chịu của bà. Càng hàm ơn vợ bao nhiêu, ông lại càng oán than bản thân mình bấy nhiêu. Ông tự chửi mình “Có chồng lạnh nhạt cũng như không”. Ông không làm cho được gì giúp bà không tính tình thương yêu và lòng thương cảm sâu sắc. Có lẽ đối có bà Tú như vậy cũng đã là đủ lắm rồi. Bởi thân phận người nữ giới xưa ai cũng khổ, cũng chìm nổi long đong, nhưng chẳng mấy ai được chồng thương và thấu hiểu như bà. Chỉ là do thời thế cần ông ko giúp được gì cho vợ.

Bên cạnh các tình cảm tình thật dành cho bà Tú, Tế Xương cũng thầm phân trần niềm đồng cảm, xót xa có các thân phận đồng cảnh sở hữu bà. Bởi thế, ông ví vợ mình mang “thân cò” – một hình ảnh thân thuộc trong ca dao Việt Nam khi nói về căn số vất vả của người nông dân. Dù họ sở hữu nên “lặn lội”, buộc phải “eo sèo” hay tuy nhưng nào đi chăng nữa, những “thân cò” vẫn hôm mai miệt mài kiếm sống.

Vậy, vì mục đích gì mà họ lại cam chịu như vậy? Không nên vì bị ép buộc, mà vì tình ái thương to lao và cao cả họ dành cho gia đình. Sự hi sinh đó thật đáng trân trọng và đáng quý biết bao. Nhưng ko buộc phải ai cũng có nỗi lòng thấu hiểu như nhà thơ Tế Xương. Sống trong xã hội nam quyền nhưng ông ko tự cho mình được quyền thong dong, được hưởng thụ thoải mái hầu hết đồ vật và được trà đạp lên người phụ nữ. Ở xã hội ấy, có các người vợ bị coi là nô lệ, là người ở, nhưng Tế Xương thì không. Bà Tú đã đi vào thơ ông sở hữu ý tức là 1 người vợ đích thực, 1 người vợ đảm đang, giàu đức hi sinh. Ông thương vợ và ngược lại cũng trách mình khiến cho chồng mà “hờ hững cũng như không”.

Đúng như cái tên mà tác giả đã đặt cho bài thơ “Thương vợ”, Tế Xương đã dành những tình cảm tình thật nhất dành cho vợ. Không giúp được vợ nhưng ông mong sao các tình cảm của mình sẽ làm bà vơi đi mỏi mệt sau bao ngày lặn lội nặng nhọc mưu sinh.

4. Tâm sự của Tú Xương qua bài thơ “Thương vợ”
Thơ văn Việt Nam xưa và nay sở hữu những bài thơ thương vợ, khóc vợ vô cùng cảm động. Người ta còn truyền tụng 1 bài thơ của Tự Đức khóc 1 bà phi với câu:

Đập vỡ gương ra tìm thấy bóng
Xếp tàn y lại để dành hơi.

Nỗi nhớ nhung đau đớn, dữ dội đấy còn được Bùi Hữu Nghĩa, Nguyễn Thượng Hiền, Nguyễn Khuyến miêu tả cảm động trong bài văn tế, câu đối khóc vợ sau này. Cảm phục, xót thương, tự hào... trước tấm lòng, đức hi sinh của vợ bằng giọng văn vừa mang chút tính nghịch, vừa siêu cảm động; giữa sự hài hòa giữa trào phúng và trữ tình Tú Xương đã làm “giàu” thêm đề tài viết về bà Tú và kịp góp vào nền văn chương Trung đại Việt Nam 1 bài thơ về tình thương cảm vợ hay và sâu sắc.

Thương vợ là 1 bài thơ vừa cảm động, vừa dí dỏm của Tú Xương. Chỉ hai câu đầu của bài thơ đã nêu bật lên được vai trò cột trụ gia đình của bà:

Quanh năm marketing ở mom sông
Nuôi đủ năm con sở hữu 1 chồng.

Ông Tú tỏ lòng thương vợ khởi đầu bằng sự tính công. Đúng hơn là sự hàm ơn sâu sắc công lao của bà Tú. Có thời gian cụ thể: “quanh năm”; không gian cụ thể: “mom sông” càng làm cho nổi bật lên sự lam lũ, nặng nhọc vần vật của bà Tú. Nơi buôn bán để kiếm miếng cơm manh áo của bà Tú là “mom sông”- là một chỗ đất nơi ra ở bờ sông, nơi ít người qua lại, sóng nước khấp khểnh gợi sự cheo leo, chênh vênh, rộng rãi bất trắc. Thế nhưng “quanh năm” tức thị ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác như 1 vòng tuần hoàn khép kín, dù ngày nắng hay mưa,ốm đau hay khoẻ mạnh bà Tú lại quẩy quang gánh ra nơi “mom sông” ấy để buôn bán. Cách đề cập như là sự xô bồ, cường điệu của chuyện văn chương, trong trường hợp này chính là sự thanh minh lòng biết ơn đối có bà Tú về mặt thời gian lao dộng. Và điều cảm động, đáng để khâm phục bà Tú là nhịp độ làm cho việc không ngừng nghỉ tại một nơi làm ăn, marketing cạnh tranh nhưng ko phải chỉ để nuôi thân mà “Nuôi đủ năm con có 1 chồng’. Đâu còn thấy hình ảnh:



Trên đồng cạn, dưới đồng sâu
Chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa.

Mà trái lại ấy là loại chồng: “Tiền bạc phó cho con mụ kiếm”, loại chồng “Thưng đấu nhờ lưng một mẹ mày”. Người chồng là trụ cột của gia đình, đảm trách việc vất vả để cưu sở hữu cuộc sống cho vợ con thế mà ở đây, trong câu thơ này ông Tú cảm thấy mình như 1 người “thừa”, một kẻ vô dụng và như một “thứ con” đặc thù để bà Tú cần nuôi riêng. Chế độ xã hội cũ đã sản sinh ra chiếc ông chồng đoảng, cái ông chồng “dài lưng tốn vải, ăn no lại nằm” như ông Tú ko ít. Toát lên qua hai câu thơ là 1 niềm bi cảm của ông Tú dành cho vợ trước đức hi sinh, tần tảo của bà; đồng thời là 1 lời tự trách mình vì thân khiến chồng mà để vợ đảm trách việc gia đình đồng thời còn thấp thoáng niềm kiêu hãnh về vợ của mình khi làm cho lụng khó nhọc để “Nuôi đủ năm con sở hữu 1 chồng”. Mặc dù, ấy là một ông chồng ko cần nhưng bằng lối văn dí dỏm, tình cảm chân thành, nhận ra được sự vất vả của vợ, tỏ ra biết nhận lỗi, biết bồi thường lại bằng dòng tình, bằng tấm lòng cần người đọc ko hề trách mà ngược lại mang chút thông cảm đối với “ông chồng’ này.

Tình thương vợ được mô tả trọn ven trong hai câu thơ 3, 4:

Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.

Hai câu thơ gợi lên cảnh khiến ăn vất vả, khổ thân của bà Tú. Chẳng hay, ông Tú đã đón nhận câu ca dao “Con cò lặn lội bờ sông/ Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non”, từ bào giờ? Qua tiếng ru con cua 1 bà má hàng xóm hay chính trong lời ru của bà cụ Nhuận đã đi vào tiềm thức của tế Xương? Chắc chắn từ “con cò lặn lội bờ sông”, hình ảnh các bà vợ Việt Nam nghìn xưa trong xã hội cũ, ngược xuôi tần tảo, gian nan cực nhọc để nuôi chồng con cũng từ lâu đã đi vào hồn thơ giàu rung động của Tú Xương có bao nhiêu xót xa, thương cảm. Để giờ đây, trong khi nghĩ đến bà Tú thì con cò đấy bỗng vụt dậy vỗ cánh bay vèo thi hứng Thương vợ của Tú Xương. Phép đảo ngữ “lặn lội thân cò” càng khắc hoạ rõ nét nỗi khổ cực, đức hi sin, sự chịu đựng của bà Tú. Hai từ “lặn lội” chen lên đứng đầu câu. Cảnh lặn lội lại càng “lặn lội”. Ca dao nói “con cò”, Tú Xương nói “thân cò”. Ý thơ cổ như xoáy sâu vào sự cực khổ. “Thân cò” gợi thân phận lẻ loi, yếu ớt, cô đơn và nó lại càng cô quạng, lạc điệu hơ lúc đi cùng sở hữu từ “eo sèo”- 1 sự mặc cả, nhỏ nhoi, cô đơn, tội nghiệp. Vì “năm con mang 1 chồng”, vì “miếng cơm manh áo” mà bà Tú cần chen chúc mang nhau trên những chuyến đò đưa khách sang sông. Chật hẹp, bấp bênh, mỏng manh, chơi vơi đến quá chừng! Và nhường như sông nước càng minh mông bao nhiêu thì loại độ chơi vơi, mỏng manh, cập kênh đó lại càng tăng lên bấy nhiêu. Từ đó càng làm nổi bật tấm lòng thương vợ của Tú Xương và qua ấy ông tỏ ra thấu hiểu hết những nặng nhọc của bà Tú:

Một duyên, hai nợ âu this site đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công.

Câu thơ như nhắc lên ý nghĩ của bà Tú. Cuộc đời như thế là duyên, mà cũng là nợ, duyên 1 thì nợ hai, thôi đành chịu theo số phận, không giám nề hà hà, không nói công gì nữa. Nhưng câu thơ còn làm nhứ tới câu ca dao:

Một duyên, hai nợ, ba tình,
Chiêm bao lẩn tạ thế bên mình năm canh.

Ngoài chiếc duyên, mẫu nợ còn sở hữu cái tình; cái tình nghĩa vợ chồng của bà Tú dành cho chồng mình. Thành ra kể “nợ” mà thực ra là nói “tình”, mà đã là tình thì ai lại nói công. Số từ nâng cao tiến: “một”, “hai”, “năm”, “mười” càng dồn nén sự chịu chứa của bà Tú, càng khiến trào dâng lên nỗi niềm xót thương, thông cảm trước sự hi sinh vất vả, tần tảo của bà Tú.

Bài thơ kết bằng 1 cấu chửi - một câu chửi yêu:

Cha mẹ thói thường ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như không.

Nhìn cuộc đời bà Tú như vậy với chửi cũng là lẽ tất yếu. Nhưng ở đây ai chửi? chửi ai? Và chửi dòng gì? Thì cũng chỉ là ông Tú thương xót cho bà Tú mà chửi thay cho bà Tú. Ông Tú đã tự chửi mát mình về chiếc thói “ăn ở bạc”, chiếc tội “làm chồng mà hững hờ cộng như không”, khiến cho chồng mà để vợ cần trăm cơ, nghìn cực như thế. Hai câu kết khép lại bài thơ vừa như là một lời chửi, vừa như là một lời than. Nhà thơ tự phán xét chính mình, tự trách mình và tha cho cảnh ngộ của vợ. Câu thơ cũng chỉ ra nguyên cớ dẫn tới nỗi khổ của bà Tú là do “thói đời” bạc bẽo. “Thói đời” bạc tình đã biến ông Tú trở nên kẻ vô tích sự, chính vì thế ông vươn lên là gánh nặng cho vợ. Lời chửi vừa trình bày nỗi niềm hàn ôn đắng cay ch cảnh ngộ của ông Tú, vừa mô tả nỗi xót thương, bùi ngùi của ông Tú đối sở hữu vợ.

Bài thơ đã dựng lên hai bức chân dung: ông Tú và bà Tú. Bà Tú hiện lên phía trước, ông Tú qua đời lấp phía sau. Vượt lên trên toàn bộ là tấm lobngf yêu thương, quí trọng và tri ân của ông Tú đối có người vợ tần tảo. Nhà thơ Xuân Diệu đã từng bình phẩm về bài thơ Thương vợ rằng: “Thơ hay, hay ở ý tình; hay ở chữ, tiếng, hay ở sự việc; hay ở nhạc điệu: lặn lộ, eo sèo, thân cò, mặt nước, quãng vắng, đò đông, mỗi chữ đều tình cảm”. Qua đó, tấm lòng yêu thương, trân trọng cũng như các trăn trở, day dắt đã tạo nên nhân phương pháp cao đẹp của Tú Xương, 1 con người dám sòng phẳng mang bản thân, tự nhận ra thiếu sót của mình và ko trút bỏ trách nhiệm.